Sign In

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; Nghị định số 78/2025/NĐ-CP ý nghĩa và những tác động tới quá trình hoàn thiện chính sách pháp luật lĩnh vực viễn thám

14:23 26/04/2025

Chọn cỡ chữ A a  

Nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), Quốc hội đã thông qua Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 (sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật năm 2015, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020). Ngày 01/4/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 78/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật. Hai văn bản này có nhiều điểm mới, quan trọng nhằm khắc phục những bất cập, vướng mắc trong thực tiễn thời gian qua.

1. Những điểm mới nổi bật của Luật Ban hành VBQPPL năm 2025:

  • Bổ sung nguyên tắc bảo đảm tính khả thi và hiệu quả: Luật 2025 nhấn mạnh việc xây dựng văn bản pháp luật phải bảo đảm phù hợp thực tiễn, có khả năng thực thi cao, tránh hình thức và chồng chéo.

  • Tăng cường trách nhiệm giải trình: Cơ quan soạn thảo VBQPPL có trách nhiệm giải trình đầy đủ về sự cần thiết, mục tiêu, phạm vi điều chỉnh và tác động chính sách của văn bản.

  • Nâng cao chất lượng đánh giá tác động chính sách: Quy trình đánh giá được quy định chặt chẽ hơn, yêu cầu phân tích đầy đủ các phương án và lựa chọn tối ưu, minh bạch hóa các nội dung đánh giá.

  • Quy định rõ hơn về lấy ý kiến góp ý: Mở rộng đối tượng tham gia lấy ý kiến, bắt buộc công khai lấy ý kiến trên cổng thông tin điện tử và bảo đảm tiếp thu, phản hồi ý kiến đúng quy định.

  • Đổi mới quy trình ban hành văn bản theo trình tự rút gọn: Quy định cụ thể, minh bạch hơn các trường hợp được áp dụng, hạn chế tình trạng lạm dụng, qua đó nâng cao tính hợp hiến, hợp pháp.

  • Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng pháp luật: Luật yêu cầu đẩy mạnh sử dụng các hệ thống thông tin pháp lý, cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật để minh bạch hóa quy trình ban hành văn bản.

2. Những điểm mới trong Nghị định số 78/2025/NĐ-CP:

  • Hướng dẫn cụ thể các bước lập đề nghị xây dựng VBQPPL: Trong đó nhấn mạnh việc phải đánh giá đầy đủ tác động chính sách, xây dựng hồ sơ khoa học, hợp lý.

  • Quy định chi tiết việc lấy ý kiến và phản hồi ý kiến góp ý: Cơ quan chủ trì soạn thảo có trách nhiệm tổng hợp, phân tích và giải trình đầy đủ với các cơ quan liên quan và người dân.

  • Làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức trong quy trình soạn thảo: Đảm bảo sự phối hợp hiệu quả, tránh tình trạng đùn đẩy, chồng chéo giữa các cơ quan.

  • Bổ sung quy định về kiểm tra, rà soát VBQPPL sau khi ban hành: Nâng cao vai trò hậu kiểm, xử lý kịp thời các văn bản không còn phù hợp hoặc phát sinh vướng mắc khi thực hiện.

  • Tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội: Trong việc phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật trước khi trình cấp có thẩm quyền.

Nghị định số 78/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật BHVBQPPL (gọi tắt là Nghị định số 78/2025/NĐ-CP) đã có bước cải cách, thay đổi lớn về quy trình, thủ tục, trách nhiệm của các cơ quan trong công tác xây dựng pháp luật nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, như: bổ sung hình thức Nghị quyết của Chính phủ là văn bản quy phạm pháp luật; tách quy trình xây dựng chính sách ra khỏi quy trình lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết; bổ sung quy trình tham vấn trong quy trình xây dựng chính sách; các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết cơ bản được xem xét, thông qua tại 01 kỳ họp Quốc hội, 01 phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc  hội; đăng tải hồ sơ dự thảo văn bản để lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan chủ trì soạn thảo trong thời gian ít nhất là 20 ngày đối với luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong thời gian ít nhất là 10 ngày đối với nghị định, nghị quyết của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư của Bộ trưởng; đăng tải bản tổng hợp ý kiến, tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan chủ trì soạn thảo chậm nhất là 25 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn lấy ý kiến trong thời gian ít nhất là 30 ngày;…

Việc ban hành Luật năm 2025 và Nghị định số 78/2025/NĐ-CP có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật, bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả trong tổ chức thi hành, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người dân cần nắm rõ các nội dung này để chủ động tham gia góp ý, giám sát và thực hiện đúng quy định pháp luật, vì một môi trường pháp lý công bằng, hiện đại và phát triển bền vững.

Lĩnh vực viễn thám là ngành khoa học - công nghệ có tính đặc thù cao, gắn liền với dữ liệu lớn, kỹ thuật xử lý số và ứng dụng đa ngành. Việc hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật trong lĩnh vực này đòi hỏi sự cập nhật nhanh chóng với tiến bộ khoa học và thực tiễn quản lý. Trong bối cảnh đó, Luật Ban hành VBQPPL năm 2025 và Nghị định số 78/2025/NĐ-CP có những tác động tích cực và sâu sắc như sau:

1. Bảo đảm tính thực tiễn và khả thi trong chính sách pháp luật về viễn thám. Việc quy định rõ ràng hơn về đánh giá tác động chính sách và yêu cầu giải trình chi tiết giúp các cơ quan xây dựng văn bản pháp luật trong lĩnh vực viễn thám (như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Viễn thám quốc gia) có cơ sở để đưa ra các quy định phù hợp thực tiễn triển khai, tránh hình thức, chung chung.

2. Tăng cường ứng dụng công nghệ trong xây dựng văn bản pháp luật. Luật mới khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa quy trình xây dựng văn bản pháp luật. Điều này đặc biệt phù hợp với lĩnh vực viễn thám – vốn sử dụng nền tảng dữ liệu số rất lớn – giúp rút ngắn thời gian xử lý, minh bạch hóa quy trình và gắn kết chặt chẽ giữa chuyên môn kỹ thuật với pháp lý.

3. Mở rộng cơ hội tham vấn các chuyên gia, tổ chức khoa học – công nghệ. Với quy định mới về lấy ý kiến rộng rãi, minh bạch, các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực viễn thám có thể huy động tốt hơn ý kiến từ các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp công nghệ để hoàn thiện chính sách pháp luật một cách chuyên sâu, phù hợp với xu thế phát triển của ngành.

4. Tạo điều kiện cho việc rà soát, cập nhật các quy định về viễn thám kịp thời. Nghị định 78/2025/NĐ-CP yêu cầu kiểm tra, rà soát và đánh giá hiệu lực của VBQPPL sau khi ban hành, từ đó giúp nhận diện sớm các điểm bất cập trong các quy định liên quan đến viễn thám, đảm bảo hệ thống pháp luật luôn đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tế ứng dụng công nghệ.

5. Hỗ trợ triển khai hiệu quả các chiến lược lớn trong lĩnh vực viễn thám. Việc hoàn thiện quy trình xây dựng và ban hành VBQPPL là tiền đề quan trọng để triển khai các chương trình, đề án lớn về viễn thám quốc gia, đảm bảo các chính sách hỗ trợ đầu tư, nghiên cứu, chia sẻ dữ liệu viễn thám được thiết kế chặt chẽ, hiệu quả và có cơ sở pháp lý rõ ràng.

Luật Ban hành VBQPPL năm 2025 và Nghị định số 78/2025/NĐ-CP là công cụ pháp lý quan trọng góp phần nâng cao chất lượng xây dựng chính sách pháp luật, đặc biệt trong các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao như viễn thám. Việc chủ động tiếp cận, áp dụng và triển khai các quy định mới sẽ góp phần thúc đẩy ngành viễn thám phát triển bền vững, hiện đại và đóng góp tích cực cho công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Văn phòng Cục Viễn thám quốc gia

Ý kiến